Gated communities belemmeren integratie

In Capelle aan den IJssel zouden, aldus berichtgeving in het AD, twaalf luxe villa’s in een parkachtige omgeving verrijzen. Compleet met videobewaking, een toegangshek en een privéweg naar je eigen woning. Het project leidde tot verontwaardiging bij de PvdA-fractie in Capelle omdat de gemeenteraad er niet van op de hoogte was en er vele vragen over de wenselijkheid van een dergelijk project waren.
Maar omdat de informatie in het AD niet juist bleek te zijn – het project bleek net in Nieuwerkerk aan den IJssel te liggen – kon het College naar eigen zeggen niets doen. De meeste villa’s zijn ook al verkocht.

De inmiddels landelijk op gang gekomen discussie maakte echter veel los.
Gezien het belang daarvan, werd deze dan ook voortgezet op een wat algemener niveau en min of meer los van de concrete ontwikkeling in Nieuwerkerk.

Hieronder volgt mijn bijdrage in een debat, gepubliceerd in VNG Magazine, uitgave 23 augustus 2013.  Mijn opponent in dat artikel is David Hamers. Hij leidde zes jaar geleden een onderzoek dat leidde tot de publicatie ‘Afgeschermde woondomeinen in Nederland’. Conclusie: de angst voor het ontstaan van gated communities in Nederland is sterk overdreven .

Stelling voor het debat: De PvdA wil dat de ontwikkeling van de villawijk zo snel mogelijk wordt stopgezet. Maar omdat het project net in Nieuwerkerk aan den IJssel ligt, kan het College naar eigen zeggen niets doen. De meeste villa’s zijn al verkocht.

Wat is er mis met twaalf villa’s achter een poort?
Dat een groepje mensen zich afsluit van de maatschappij. Dat past niet in de stadsvisie die we in Capelle aan den IJssel hebben ontwikkeld. We willen juist gemeenschapszin ontwikkelen en samenwerking stimuleren. Dit villacomplex staat daar haaks op.

Bovendien eten de bewoners van twee walletjes. Ze trekken zich terug uit de maatschappij maar blijven wel gebruik maken van de voorzieningen. Zoiets knaagt aan de wortels van solidariteit. Als je je eigen omgeving gaat creëeren, prima. Maar profiteer dan niet van straatverlichting en vuilnisophaal op kosten van de gemeente.

Zou u er ook tegen zijn als huurders van sociale woningbouw een muur om hun huizen lieten bouwen?
Zeker. We hebben een cultuur van met elkaar omgaan en samen de maatschappij inrichten. “Ieder voor zich” is iets waar de PvdA geen voorstander van is. Er zijn wel nuances natuurlijk. Woongemeenschappen kunnen fantastische sociale eenheden zijn, maar dit is elitair. Mensen gaan met de rug naar de maatschappij staan en denken hun eigen veiligheid in te kopen.

Waarom willen mensen dat denkt u?
Ik denk puur uit veiligheidsoverwegingen.

Dan klopt er dus iets niet in de openbare ruimte.
Ja, dan moeten we de beleving van veiligheid beinvloeden. Die is vaak subjectief. Maar een project als dit wekt afgunst en tweedeling in de hand.

Blijkbaar is er vraag naar woningen als deze.
Voor deze mensen is in Rotterdam en omgeving voldoende aanbod om aan hun status te beantwoorden. Maar dan wel aan de openbare weg. Woningen waar iedereen langs kan lopen en die je kunt aanraken.

Er is niets meer aan te doen. Ringvaartstaete zal er komen. Wat nu?
We hebben ook de discussie willen voeren over de maatschappij die we willen vormgeven. Kijk naar gemeenschappen op het platteland, waar veel vergrijzing is en mensen met de terugtrekkende overheid dingen zelf moeten organiseren. Hulp aan zorgbehoevenden bijvoorbeeld. Voor de welgestelden is dat geen probleem, zij kopen hulp in. Maar de anderen? Stel dat er in zo’n dorp een Ringvaartstaete zou verrijzen. Dat zijn schrijnende situaties. Ook de landelijke politiek moet daar oog voor hebben.