bron: Parlement.com
De afgelopen jaren trakteerden we u op 8 maart, internationale vrouwendag, op een inspirerende film over vrouwenrechten in het Isala theater. In de 2017 trapten we af met “Suffragette”. De jaren erna zag u “Hidden figures”, “De Dirigent” en “On the basis of sex”. Vanwege het coronavirus kunnen wij dit jaar helaas geen film vertonen in het Isala. Toch willen we u graag opnieuw kennis laten maken met een interessant verhaal (of wellicht zelfs twee) dat u misschien nog niet kent.
Weet u wie Corry Tendeloo (1897-1956) was? En de naam Laurina Leijs (1901 – onbekend) zegt dat u iets? En heeft u enig idee wat deze twee vrouwen met elkaar te maken hebben? Nee? Dan laten we u graag vandaag kennis maken met deze verhalen!
Hoewel Corry Tendeloo een heel grote rol heeft gespeeld in de vrouwenemancipatie in Nederland is haar naam slechts bij weinigen bekend. De afgelopen jaren komt hier langzamerhand verandering in. Zo is er een petitie gestart om een standbeeld voor haar te plaatsen in Den Haag. Maar waar zou ze dat standbeeld dan voor moeten krijgen, vraagt u zich af?
Tendeloo was lerares en advocaat. Net voor de Tweede Wereldoorlog kwam ze voor de Vrijzinnige-Democratische Bond (VDB) in de gemeenteraad van Amsterdam. Net na de oorlog (in 1946) komt ze voor de PvdA (de VDB is dan net met de SDAP en CDU gefuseerd tot de PvdA) in de Tweede Kamer. Tendeloo wordt wel de eerste feministe in de Tweede Kamer genoemd. Ze zet zich jarenlang in voor de rechten van vrouwen, o.a. voor stemrecht voor vrouwen in Suriname, de openstelling van de Rijksbelastingacademie in Rotterdam voor vrouwen en het opheffen van de handelingsonbekwaamheid van getrouwde vrouwen.
In september 1955 dient Tendeloo een motie in die uiteindelijk ook met haar naam de geschiedenisboeken in zal gaan. Ze dient deze motie in tegen het ontslag van gehuwde vrouwen in dienst van de overheid. Vrouwen die gehuwd zijn worden namelijk tot op dat moment direct na hun huwelijk ‘eervol’ ontslagen zodat ze zich kunnen richten op hun rol als echtgenote. Tendeloo is uitgesproken tegenstander van deze wet en is van mening dat dit een aangelegenheid is tussen de echtgenoten en dat de overheid hier geen rol in mag spelen. Het lukt haar om met haar motie de kleinst mogelijke meerderheid mee te krijgen. De motie wordt met 46 tegen 44 stemmen aangenomen. Interessant is dat alle vrouwelijke kamerleden (van verschillende partijen) voor haar motie stemmen. In 1957 is het dan zover en wordt de motie in wet omgezet: vrouwen worden niet meer automatisch ontslagen. Helaas heeft Tendeloo dit niet meer mee mogen maken; zij overleed in 1956 aan kanker.
Zo’n 30 jaar voordat deze motie aangenomen wordt, speelt in Capelle aan den IJssel een zaak die hier rechtstreeks mee in verband staat. Paul Weyling van de Historische Vereniging Capelle (HVC) heeft dit onlangs uitgebreid onderzocht. Laurina Leijs wordt op 1 mei 1924 benoemd als onderwijzeres van de Openbare Lagere School aan de Dorpsstraat 153. Op de dag van haar benoeming vraagt ze bij de gemeente papieren op die ze nodig heeft voor haar voorgenomen huwelijk. Het gemeentebestuur is in rep en roer. Leijs heeft hier bij haar sollicitatie niets van gezegd. Leijs weigert vervolgens om ontslag te nemen en vecht haar ontslag zelfs aan tot aan de Raad van State.
In die tijd lieten de meeste onderwijzeressen zich zonder protest ontslaan, het verzet van Leijs is dus uniek te noemen. Voor zover wij weten is er in Capelle helaas niets dat aan (het verhaal van) Leijs doet herinneren. Het lijkt ons een mooi idee om dit soort verborgen verhalen zichtbaarder te maken in de stad. Heeft u leuke ideeën hoe dat zou kunnen? Dat horen we graag!
O, en u vraagt zich vast nog af hoe het eindigde met het ontslag van Leijs? De uiteindelijke afloop laat zich helaas raden, desalniettemin raden we u van harte aan om het gehele verhaal uit de nieuwsbrief van de HVC te lezen!
foto: Nicky Bouwers
Bronnen en verder lezen:
Corry Tendeloo
‘Corry Tendeloo verdient een standbeeld’ | Den Haag | AD.nl
Laurina Leijs
Historische Vereniging Capelle (pagina 22)
Wendy Tieman
Wie ben je? Wat is je achtergrond? Ik ben pedagoog en heb ruim twintig jaar in de wetenschap gewerkt. Ik woonde van 1979 tot 1985 op de Oude Plaats (Middelwatering) en woon sinds 2002 met mijn partner en kinderen in de Oostgaarde. Waarom ben je de lokale politiek ingegaan? De lokale politiek was voor mij
Meer over Wendy Tieman
